BASINA VE KAMUOYUNA

21.04.2022

14. 07.2022 tarihinde İzmir Geri Gönderme Merkezinde sayıları net olmamakla birlikte  160-170 kadar Afganistanlı mültecilerin işkence ve kötü muameleye maruz bırakılarak  gönüllü geri dönüş adı altında,geri dönüş belgelerini imzalamaya ve bu belgelere parmak basmaya zorlanmıştır.

İzmir Harmandalı Geri Gönderme Merkezindeki Afgan uyruklu mültecilerin Afganistan’a geri gönderilmeleri için zorla imza almaları ve parmak basmaları iddiaları üzerine 19.04.2022 tarihinde İnsan Hakları Derneği İzmir Şubesi üyeleri tarafından bir heyet ile Geri Gönderme Merkezine gidildi. Yapılan görüşmede mülteciler maruz kaldıkları kötü muameleyi tarafımıza aktarmıştır.

14.04.2022 tarihinde  Afganistan Konsolosluk görevlileri  Geri Gönderme Merkezi’ne ziyaret etmiştir. Bu ziyaret sonrasında İzmir,Muğla,Manisa ,Denizli ve diğer illerden  İzmir Geri Gönderme Merkezine getirilen Afganistanlı mültecilerin kurumun spor salonunda 14.04.2022 tarihinde saat 10:00 illa 15.04.2022 tarihinde saat 04:00 e kadar bekletilerek ;gönüllü geri dönüş adı altında geri dönüş belgelerini imzalamaya ve bu belgelere parmak basmaları için zorlanmışlardır.

Mültecilerin bir kısmı bu belgeleri imzalama istemedikleri halde elleri kelepçelenerek veya jandarmalar  tarafından kolları tutularak zorla parmak basmalarını sağlanmıştır.

Mülteciler kurum görevlileri ve jandarmalar tarafından fiziksel şiddet ile hakarete maruz kalmıştır.

Mültecilere ; yaşanılanlar sonrasında tecrit uygulandığı ve  telefon haklarının yasaklanmıştır.

GGM’de  geri gönderilmeye zorlanan bir kişinin 5. Kattan atlayarak intihar girişiminde bulunmuştur.İki kişinin de aldıkları duyumlar da kendilerini ip benzeri cisimle asarak intihar etmeye çalıştıklarını ve bir kişinin bu sebeple yaşamını yitirdiğini aktarmışlardır.

Savaş, siyasi krizler, sosyal, ekonomik olumsuz koşullar nedeni ile yerlerinden edilmiş olan mülteciler, göçmenler, sığınmacılar,  Geri Gönderme Merkezlerinde,   sıklıkla kötü muamele, şiddet ve insan hakları ihlali ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Zorla geri gönderilecek kişiler ülkelerinde alacakları ağır cezalar nedeniyle yaşamlarına dahi son verebilmektedir

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 14. Maddesine göre,  herkesin başka ülkelerde sığınma talep etme ve sığınma hakkı bulunmaktadır.  1951 Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin BM Sözleşmesi ve 1967 Protokolü, mültecilerin zulüm görme riski altına girebilecekleri, hayatlarını ve özgürlüklerini tehdit edecek durumda olacakları ülkelere geri gönderilmesini yasaklamaktadır. Geri göndermeme ilkesi, uluslararası korumanın temel bir unsurudur. İşkence ve Diğer Zalimane, Gayri İnsani veya Küçültücü Muamele ve Cezaya karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin 3. Maddesinde de  “ Hiçbir Taraf Devlet, bir şahsı, işkenceye tabi tutulacağı tehlikesinde olduğuna dair esaslı sebeplerin bulunduğu kanaatini uyandıran başka devlete geri göndermeyecek, sınır dışı etmeyecek veya iade etmeyecektir. Yetkili merciler, söz konusu devlette sistemli biçimde yaygın, açık seçik insan hakları ihlalleri bulunup bulunmadığı ile ilgili tüm hususları göz önünde tutacaktır.” İbaresi bulunmaktadır.

Muhalif oldukları ve Afganistanda kötü muameleye maruz kaldıkları için Afganistan’dan kaçmak zorunda kalan kişilerin Taliban kontrolündeki konsolosluk görevlileri ile yüzleştirilmeleri insan haklarına aykırıdır.

Aydınlatılmış onamları alınmadan, kişilerin her biri için geri gönderilecek kişilerden olup olmadıkları yönünde araştırmalar yapılmadan yürütülen sınır dışı işlemleri, kanunlarımıza ve taraf olduğumuz sözleşmelere aykırıdır.

Gönüllü geri dönüş evrakının imzalatılması sırasında bağımsız bir STK Görevlisinin veya avukatın da hazır bulunması ve ayrıca kişilerin gerçek iradelerinin kurum yetkilileri, tercümanları olmadan tek tek teyit edilmesi gerektiği emredici bir düzenleme iken, bu konuda görev alan kişi ve kurumların düzenlemenin var oluş amacına aykırı hareket etmeleri durumunda suç işlemiş olacakları da tartışmasızdır.

Bizler bir kez daha buradan çağrıda bulunuyoruz!

Mültecilere uygulanan işkence ve kötü muameleden derhal vazgeçmelidir.

Mültecilere işkence ve kötü muamele sorumlusu  faillerin tespit edilerek  haklarında işkence ve kötü muamele suçu işledikleri sebebiyle cezalandırılmalıdır.

İzmir Geri Gönderme Merkezi tarafından uygulanan hak ihlallerinin derhal durdurulmalıdır

Tüm mültecilerin beslenme, barınma, sağlık, eğitim, çalışma, serbest dolaşım ve yerleşim hakları tanınmalı, insani ihtiyaçları derhal karşılanmalıdır

Yaşanan bu hak ihlallerine son vermeye, Başta İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi , 1951 Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin BM Sözleşmesi ve 1967 Protokolü olmak üzere ulusal ve uluslararası hukuk normlarını etkin bir biçimde işletmeye, insan hakları metadolojisine uygun sorumluluk ve misyon ile tavır sergilemeye davet ediyoruz.

HAK İNİSİYATİFİ DERNEĞİ

İNSAN HAKLARI DERNEĞİ İZMİR ŞUBESİ

ÖZGÜRLÜKÇÜ HUKUKÇULAR DERNEĞİ İZMİR ŞUBESİ

MÜLTECİLERLE DAYANIŞMA DERNEĞİ