AYRIMCI KOLLUK UYGULAMALARI SON BULMALIDIR.

SAAB Kafe ismiyle bilinen kafenin 17 Haziran 2022 Cuma günü akşamında düzenlenen tabela açılışında, emniyet görevlilerinin Anayasa ve yasaları hiçe sayan tutumları ve baskıları sonucunda yaşanan ve basına da yansıyan, tüm vicdanları rahatsız eden olaylar, yaklaşık 9 aydır devam eden ve adeta sistematik hale gelen insan hakları ihlallerinin son halkasını oluşturmuştur.
2010 yılı ve sonrasında artan şekilde, Ankara ili Çankaya ilçesi Kızılay semtinde Afrika (genellikle Somali ve Etiyopya) kökenli, bir bölümü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmuş diğer bir çoğu ise yasal ikamet veya çalışma iznine sahip bireyler, kendi adlarına veya Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarıyla ortak olarak kendi kültürlerini yansıtan kafe, restoran veya mağaza tarzı işyerleri açmışlardır. Bu işyerlerinde Afrika uyruklu insanlarla ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları uyum içinde çalışmış, kamuoyuna yansıyan hiçbir adli vaka yaşanmamış, komşu esnafın takdiri ve desteği oluşmuş, şehrin ve ülkenin kültürel zenginliğine önemli bir katkı sağlanmış, renklerin ve dillerin Allah’ın ayetlerinden olduğunun örneği sergilenmiştir.
Yaklaşık 9 ay kadar önce başlayan ve anılan işyerleri ve sahipleri üzerine yoğunlaşan “denetim” görünümlü, yıldırmaya dönük kolluk baskısı sonucu kamuoyuna da yansıyan, yasalarımızın açıkça yasakladığı ayrımcılık ve ırkçılık dışında makul açıklaması olamayacak vahim olaylar yaşanmıştır.
Kamuoyuna yansıyan olaylar sonrasında Hak İnisiyatifi Derneği olarak sık sık ziyaret ettiğimiz, hak mücadelelerine desteğimizi açıkladığımız SAAB Kafe ve diğer işletmelerin çalışan ve işletmecileriyle birlikte komşu esnaflardan duyulan baskılar son derece endişe vericidir ve emniyet görevlilerinin kullandıkları ifadeler özetle şu şekilde aktarılmaktadır:
– “Ankara’nın merkezi olan Kızılay’da siyahi insanlar dikkat çekmektedir ve istenmemektedir,
– Keçiören ve Mamak gibi ilçelerin kenar semtlerine giderlerse sorun olmayacaktır,
– Yabancı dilde tabela ve kültürlerini yansıtan (yemeklerin ağırlıkta olduğu restoranlara, kafelere) iş yerlerine izin verilmeyecektir,
– İş yerlerini kapatmadıkları takdirde denetimler, gözaltılar sıklaşacak ve sınır dışı edilmeleri sağlanacaktır.”

Ülkemiz görüldüğü kadarıyla bir devlet politikası olarak son yıllarda artan bir şekilde Afrika ülkeleriyle yakınlaşma çalışmaları sürdürülmekte, açılan temsilcilikler, okullar, ibadet mekanları, sivil toplum çalışmaları ve insani yardım faaliyetleri yoluyla ülkeler ve halklar arasında dayanışmayı artırmaya gayret etmektedir. Evrensel insan hakları ile Anayasal ve yasal tüm sınırlamaların yanı sıra söz konusu kamu görevlilerinin yasal görev tanımlarına da aykırı olan baskılara son verilmelidir.
Yaklaşık 9 aydır devam eden baskılar sonucu Afrika kökenli insanların işletmesinde yer aldıkları 10 kadar iş yeri kapanmak zorunda kalmıştır. Geriye kalan birkaç iş yerinden SAAB Kafe’nin tabelaları sökülmüş ve müşterilerin yoğun olduğu zaman dilimleri de dahil olmak üzere baskılar devam ettirilmiştir. Baskıların kamuoyuna yansıması sonrası kafe’ye toplumun her kesiminden destek ziyaretleri olmuş ve 17 Haziran 2022 günü saat 18:00’de Afrika kültürünü yansıtan rengarenk tabelaların açılışının yapılacağı kamuoyuna duyurulmuştur.
Açılışa Hak İnisiyatifi Derneği üyeleri de katılmışlar ve yaşanan olaylara şahit olmuşlar, işletme sahiplerine destek olmaya çalışmışlardır. Kamuoyuna yansıyan ve Hak İnisiyatifi Derneği üyelerinin de şahit olduğu vahim olaylar şu şekilde özetlenebilir:
– Açılış saatinden önce açılışa katılan insan sayısından fazla sayıda olduğu görülen çoğu sivil emniyet görevlileri işletmenin etrafında yerleşmiş ve açılış saatine çok kısa zaman kala kendi tabirleriyle “denetime” başlamışlardır.
– Diğer kolluk görevlilerinin amiri olduğu anlaşılan (kimlik ibraz etmeyen) sivil giyimli görevli, maalesef halka hizmetle sorumlu bir kamu görevlisi olma anlayışından uzak, nezaket dışı, anayasal ve yasal sınırlarının ve görev tanımının dışında tavırlarla ve söylemlerle “denetim” ve diğer kolluk görevlilerine talimat verme faaliyetlerini yürütmüştür.
– Açılışta olan İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu’nun uyarıları neticesinde söz konusu kolluk amirinin ve amirin talimatlarıyla kolluk görevlilerinin kamuoyuna yansıyan davranışları ve baskıları ortaya çıkmıştır. Kolluk amirinin halkın temsilcisi olarak seçilmiş, bir dönem TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığını da yapmış ve anayasal dokunulmazlığı olan bir Millet vekiline karşı yasal sınırların ve asgari nezaket ölçülerinin tamamen dışındaki tavırları kamuoyuna yansımıştır.
– Tabela açılışı yapılmış ancak açılış sonrasında kolluk görevlilerinin hemen her rengi taşıyan ve Afrika kültürünü yansıtan tabelada yer alan bazı renklere karşı hassasiyetinin olduğu belirtilmiştir.
– İki avukat eşliğinde kolluk görevlileriyle işletmecilerin eşliğinde görüşme sağlanmış ve görüşme tutanak haline getirilmiş, isim haricinde kalan tabela bölümlerinin beyaza boyanması sonrası sorun çıkarılmayacağı anlaşılmıştır.
– Tabelanın isim haricinde kalan bölümleri beyaza boyandıktan sonra yine kolluk görevlileri talebiyle gece saatlerinde tüm tabela beyaza boyanmıştır.

Kamuoyu tepkisi sonrasında Göç İdaresi Genel Müdürlüğünce yapılan açıklama ise bahane bulma olarak anlaşılmış ancak hem atıf yapılan TSE standardının konuyla ilgili olmadığı hem de tabela standartlarına yönelik bu ölçüde bir kolluk kuvveti kullanımı ile yapılan herhangi bir uygulamanın Ankara Kızılay semti başta olmak üzere ülkenin herhangi bir yerinde görülmediği de bilinmektedir. Söz konusu “açıklama metni” ise olay yerindeki kolluk amirinin hak ihlali dili ile adeta ihlal konusunda yarışan vahim ifadelerle doludur. Demokratik bir toplum düzeninde hayal edilemeyecek düzeyde Parlamentoyu ve halkın seçilmiş temsilcisini hedef alabilen bu yaklaşım ülkemiz demokrasisinin durumu ve geleceği açısından var olan endişeleri güçlendirecektir.

Hak İnisiyatifi Derneği olarak;
– TBMM Başkanlık Divanını insan hakları çalışmaları ile tanınan İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu’na yönelik bu hak ihlali karşısında kamuoyuna açık şekilde sonuç alıcı nitelikte tavır geliştirmeye davet ediyoruz.
– SAAB  Kafe ve bölgedeki diğer benzer işletmelere yönelik hukuksuz, insan haklarına açıkça aykırı ve ırkçı/ayrımcı baskıları yapan tüm kamu görevlilerinin etkin şekilde adli ve idari soruşturmalardan geçirilmesini talep ediyoruz.
– Aynı semtte faaliyet gösteren Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nu, tamamen görev ve sorumluluk alanına giren bu ayrımcı baskıların ve insan hakları ihlallerinin önlenmesi konusunda daha fazla gecikmeden harekete geçmeye davet ediyoruz.
– Ayrımcılık mağduru tüm kesimlerin hak taleplerinde yanlarında olduğumuz gibi baskı altındaki bölge esnafının hak taleplerinin de yanında olmaya devam edeceğiz.20.06.2022
Kamuoyuna saygıyla arz ederiz.

Hak İnisiyatifi Derneği